Cơ thể con người được bao phủ gần như toàn bộ bởi …da. Da là cơ quan lớn nhất của cơ thể, với diện tích khoảng 1,6 mét vuông ở người lớn. Hai vai trò quan trọng của da là bảo vệ cơ thể, ngăn chặn các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể và chống mất nước thái quá.
Các chức năng khác của da là chức năng cảm giác (do có rất nhiều đầu tận thần kinh) giúp cho cơ thể nhận biết được những gì xung quanh, giúp ta có được cảm giác “bổi hổi bồi hồi” của tuổi mới lớn; chức năng điều hòa nhiệt độ; chức năng tổng hợp vitamin D. Ngoài ra, da còn có chức năng bài tiết mồ hôi (bài tiết urea); chức năng hấp thu oxy và một số chất khác. Chức năng hấp thu này được ứng dụng trong việc bào chế một số dạng thuốc chữa bệnh như miếng dán, thuốc mỡ bôi giúp giảm đau toàn thân, miếng dán chứa nitroglycerin trong điều trị cơn đau thắt ngực của bệnh tim thiếu máu cục bộ (cơn đau tim), … Một chức năng khác của da cần được nhắc đến là chức năng thẩm mỹ mà trong chúng ta chắc rằng đã nghe qua câu “nhất dáng, nhì da, …”.
Để đảm nhiệm nhiều chức năng như thế, da được cấu tạo hết sức tinh vi. Da gồm 3 lớp: thượng bì, trung bì và hạ bì. Thượng bì ở ngoài cùng như một lớp bảo vệ da với môi trường bên ngoài. Trung bì là lớp quan trọng nhất tạo nên cấu trúc da, kết nối các lớp da với nhau: collagen làm cho da khoẻ, protein có tên là glycosaminoglycans tạo độ căng cho da, các sợi elastin tạo đồ đàn hồi cho da. Hạ bì là lớp chứa các tế bào mỡ. Các tế bào mỡ này làm cho da căng và đầy đặn.
Giống như các cơ quan, nội tạng khác của cơ thể, da cũng không tránh khỏi quy luật của tạo hóa. Theo dòng đời, các tế bào lớp thượng bì trở nên mỏng và kém đàn hồi. Da kém đàn hồi cũng làm giảm khả năng giữ ẩm cho da, đó là nguyên nhân làm cho da bị khô. Sự lão hoá ở lớp trung bì rất điển hình. Không chỉ lớp trung bì bị mỏng đi mà lớp collagen cũng ít được tái tạo và các sợi elastin cũng giảm sút. Cũng như vậy, các tuyến chất bã lại nhiều lên, tuyến mồ hôi cũng giảm đi. Cả hai thay đổi này làm cho da bị khô. Mạng lưới mạch máu giữa lớp thượng bì và trung bì ngày càng ít đi, làm cho da dễ bị rạn. Việc này cũng làm giảm lượng dưỡng chất cung cấp từ lớp trung bì cho lớp thượng bì. Cũng theo thời gian các tế bào mỡ ở lớp hạ bì cũng giảm đi, làm cho da nhăn và chùng rõ rệt. Tất cả những thay đổi này làm cho da bị nhăn và chùng xuống tạo ra các nếp nhăn, nếp gấp làm mất đi vẻ thẩm mỹ của khuôn mặt.
Nếp nhăn là “bản đồ chỉ đường” thể hiện cuộc sống của chúng ta. Tuy nhiên, nhiều người trong số chúng ta không muốn bị nhắc nhở về quãng đường đã đi qua. Bạn có thể làm gì? Đầu tiên, cần hiểu nguyên nhân gây nhăn da. Sau đó, nếu bạn vẫn muốn làm giảm nhăn da, hãy tìm hiểu các biện pháp điều trị.
Nguyên nhân gây nhăn da thì nhiều. Có thể kể một số nguyên nhân chính yếu là: tuổi tác, co cơ vùng mặt, ánh nắng mặt trời và hút thuốc lá. Một số yếu tố có thể thúc đẩy nhăn da là: loại da sáng, yếu tố di truyền, kiểu tóc, trang phục, nghề nghiệp và thói quen giải trí.
Có hai phương thức chính yếu trong điều trị nếp nhăn da là điều trị nội khoa và thẩm mỹ. Điều trị nội khoa như dùng vitamin A acid, alpha-hydroxy acid, các chất chống oxi hóa như các vitamin A, vitamin C, vitamin E, hay beta-carotene, dùng chất làm ẩm. Điều trị bằng phương thức thẩm mỹ có thể đi từ không xâm lấn đến xâm lấn. Phương thức thẩm mỹ xâm lấn thường có hiệu quả tốt. Các phương thức thẩm mỹ tiên tiến, ít xâm lấn nhưng hiệu quả cao ngày càng được sử dụng nhiều ở những nước tiến bộ như Hoa Kỳ là tiêm Botox (botulinum), tiêm hyaluronic acid (trước đây tiêm collagen có hiệu quả rất ngắn).
Botox (botulinum) là một loại protein tinh chế được ứng dụng rộng rãi hơn 20 năm qua. Hiện nay, Botox được sử dụng nhiều nước trên thế giới trong lĩnh vực thẫm mỹ không phẫu thuật. Botox được tiêm trực tiếp vào các cơ đã gây nên các nếp nhăn, qua đó làm giảm hoạt động của cơ và dẫn đến hiệu quả làm giảm các nếp nhăn. Các nếp nhăn có hiệu quả tốt khi sử dụng Botox là những nếp nhăn “vết hằng năm tháng” như nếp nhăn gian mày (nếp nhăn phía trên mũi giữa 2 cung mày), nếp nhăn trán, nếp nhăn quanh mắt (vết chân chim). Hiệu quả thấy được thường là tương đối nhanh, trong vòng vài ngày và sẽ tiếp tục cải thiện nhiều hơn nữa và đạt được tối đa trong khoảng 2 tuần. Sự cải thiện tối đa này kéo dài đến khoảng 4 tháng hoặc hơn. Nếu không tiếp tục sử dụng, các nếp nhăn sẽ trở lại bình thường như trước khi tiêm.
Tiêm hyaluronic acid (các chế phẩm thường được sử dụng là Teosyal & Restylane): hyluronic acid - là một chất tự nhiên tồn tại trong cơ thể con người giúp cho da trông thấy trẻ khỏe. Vì một số lý do, đặc biệt là do tuổi tác, cơ thể giảm sản xuất hyluronic acid làm cho da mất đi vẻ đẹp của nó, tạo ra một số nếp nhăn, nếp gấp. Khi được tiêm vào da, hyluronic acid lập tức sẽ nâng vùng mô phía dưới rãnh nhăn làm xóa đi các nếp nhăn, nếp gấp trên khuôn mặt và môi - đạt hiệu quả ngay tức thì. Hyaluronic acid giúp phục hồi những rãnh sâu trên da (đặc biệt hữu hiệu trong nếp mũi má), phục hồi lại độ “mọng” đôi môi, phục hồi lại độ đàn hồi và khả năng giữ nước cho da.